Dijital Pazarlama ve Perakende Sektörü
Sosyal Medya Kampüsü
Çiğdem Güler Çankaya
#SosyalMedyaKampüsü Editör
Dijital Pazarlama ve Perakende sektörü de en konforlu haliyle Yeni Dünya’da ki yerini aldı. Geçmiş yazılarımın bir tanesinde “Bu dünya, öteki dünya ve sanal dünya…” diye Yeni Dünya’mızı uzun uzun anlatmıştım. Bu dünyada ki tüm alışkanlıklarımızı, Yeni Dünya’ya en konforlu haliyle entegre ediyoruz. 21. yüzyıl insanı olarak en önemli alışkanlıklarımızdan biri de, sürekli alışveriş yapıyor olmak. Alışveriş alışkanlığımızı tüm dünyalara entegre etme potansiyelimiz var 🙂
2000 yılından bu yana dünya nüfusu yılda ortalama %1,1 artış gösterirken, internet kullanıcı sayısı %13,2 artış sağlamıştır. Yani Yeni Dünya’da hızla kalabalıklaşıyoruz.
Yeni Dünya nüfusu hızla artarken içindeki ticaret hacmi de yerinde saymamış elbette. Global perakende e-ticaret hacmi, 2016 itibarıyla 1.6 trilyon dolar seviyesine ulaşmıştır. 2011 yılında gelişmekte olan ülkeler, hacmin %32’sini oluştururken, bugün bu oran %59 seviyesine çıkmıştır. 2020 yılında ise toplam hacmin %64’ünün gelişmekte olan ülkeler tarafından oluşturulması bekleniyor. (Türkiye E-Ticaret Raporu 2017)
İnternet gurusu Doc Searls şöyle der: Ticaretin geleceğini, işletmelerin satış ve pazarlama süreçlerini nasıl yönettiği değil, tüketicilerin harcamalarını ve satınalma süreçlerini nasıl yönettiği belirler. Tüketici davranış şekilleri, değişen ve gelişen teknolojiye çok hızlı ayak uyduruyor. Markaların da bu değişen tüketici davranış şekillerine aynı hızda ayak uydurmaları gerekiyor.
Tüketiciler artık; çok fazla çeşide en hızlı yoldan ulaşıp, aradıkları önüne sunulsun, fiyatlar ve ürün özellikleri arasında mukayeseler yapabilsin istiyor. Üstelik bunları da çok fazla kafasını yormadan, vaktini harcamadan yapmak istiyor. Bu sebeple de bu konforu onlara sunan e-ticaret ve dijital pazarlama perakende sektöründe hızla büyüyor.
Dijital Pazarlama Perakende sektörünün büyümede ivme kazanmasının en önemli sebeplerinden bir tanesi, mobil kullanımının artması. Türkiye İstatistik Kurumu’nun Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması 2016 raporuna göre: ülkemizde yaklaşık 10 hanenin 8’inde internet erişim imkanı, hanelerin %96,9’unda da mobil telefon var.
Son araştırmalara göre , dünya da e-ticaret işlemlerinin %44’ü, Türkiye’de %19 u mobil cihazlar üzerinden yapılıyor.
Tüketicilerin online alışverişi tercih etme sebepleri ülkelere göre farklılık gösteriyor. PWC’nin 2016 yılında yaptığı bir araştırmaya göre; Türkiye’de ki kullanıcıların online alışverişi tercih etmelerinde ki en önemli etken ucuzluk.
Tüsiad e-ticaret raporu 2017’ye göre; Türkiye, 46 milyon internet kullanıcısı ve %58 internet penetrasyonu ile dünyadaki önemli oyuncular arasında yer alıyor. 2013-2016 yılları arasında ortalama %34 büyüyen Dijital Perakendecilik hacmi, 2016 itibarıyla TÜBSİAD ve ETİD’in hazırladığı rapora göre 17,5 milyar TL olmuştur. Bu ivmeye rağmen e-ticaretin, perakendeden aldığı pay 2016 yılı itibarıyla %3,5 seviyesinde olmuştur.
Perakende sektöründe faaliyet gösteren markalar içinde e-ticaret satışın toplam ciro içindeki payı ortalama olarak %5’lerde.
Ülkemiz, akıllı telefon penetrasyonunda dünya standarlarının üstünde (%65) olmasına rağmen, mobilin e-ticaretin içindeki payı %19 dur. Bu oran %44 olan dünya ortalamasının çok altındadır. Yani potansiyel var ama kullanamıyoruz.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması 2016 raporlarına göre;
• İnternet kullanan bireylerin internet üzerinden kişisel kullanım amacıyla, mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı 2015 yılına göre 1 puan artarak %34,1 oldu.
• İnternet üzerinden alışveriş yapan bireylerin 2015 yılı Nisan ile 2016 yılı Mart aylarını kapsayan on iki aylık dönemde, %60’ı giyim ve spor malzemesi, %29,7’si seyahat bileti, araç kiralama vb, %25,8’i ev eşyası (Mobilya, oyuncak, beyaz eşya vb), %21’i elektronik araçlar (Cep telefonu, kamera, radyo, TV, DVD oynatıcı vb.), %19,8’i gıda maddeleri ile günlük gereksinimler (çiçek, kozmetik, tütün ve içeceklerin de dahil) satın aldı.
• İnternet üzerinden 2015 yılı Nisan ile 2016 yılı Mart aylarını kapsayan on iki aylık dönemde, alışveriş yapan bireylerin %24,9’u sorun yaşadı. En çok karşılaşılan sorunlar %44,9 ile ‘teslimatın belirtilenden daha yavaş olması’ ve %42,1 ile ‘yanlış veya hasarlı ürün veya hizmetin teslim edilmesi’ oldu.
Online alışveriş yapan müşterilerin çoğunluk şikayetlerine baktığımız da, talep planlaması, stok takibi ve depolanması gibi kalemlerin de dijitalleşmiş olmasının ne kadar önemli olduğunu görüyoruz. Bu alanlarda dijitalleşmek, müşteri memnuniyetini arttıracağı gibi aynı zamanda işetmelerin daha az sayıda stok tutmasını yada daha küçük depo alanları oluşturmasını da sağlayacaktır.
Türkiye’de 2000 yılında Migros ile başlayan e-ticaret atılımı, son dönemde Teknosa, Koton, LcWaikiki, Beymen, Dfacto gibi firmalarlarında dahil olmasıyla ivme kazanmıştır. Bununla beraber küçük ölçekli perakendeciler neredeyse hiç varlık gösteremediler. Ülkemizde yıllık 100 milyon dolar ve üzeri online ciro oluşturabilen firma sayısı 2016 itibarıyla sadece 9’dur.
Türkiye’de toplam istihdamın %99’undan fazlasını, istihdamın ise %80’ini oluşturan kobiler, online ticaret konusunda büyük adımlar atamamıştır. Dijital Perakendecilik sektörünün büyümesinin yollarından biri de kobilerin bu sistem içine dahil edilmelerinden geçiyor. Ülkemiz de kobilerin sisteme dahil edilmesini desteklemek üzere; İşinizi İnternete Taşıyın Platformu, Kobinet, Türkticaret gibi çalışmaların yanısıra, Koskgeb de e-ticareti kapsamına almıştır.
Gelişen teknoloji online ticareti de hayallerin ötesine taşımaya başladı. Henüz birkaç yıl öncesine kadar Drone’larla ürün teslimatı gibi teknolojik düşünceler çağın ötesinde gibi görülse de, bugün bazı işletmeler bu hizmeti müşterilerine sunacağını açıklıyorlar.
Henüz ülkemiz de görmeye başlamasak da, dünya da online ticaret içinde yer alan bazı gelişmelere gözatalım.
Alışverişte sanal gerçeklik; Avustralya’nın en büyük perakende zircirlerinden Myer ve ebay’in hayata geçirdiğ proje ile, artık tüketiciler sanal gerçeklik gözlükleri ile istedikleri yerden mağazada tura çakarak alışverişlerini gerçekleştirebiliyorlar.
Akıllı aynalar; VR / AR (sanal ve arttırılmış gerçeklik) son dönemde Burberry, Rebecca, Minkof ve Ralph Lauren gibi markaların mağazalarında kullanılmaya başladı. Ürünlere yerleştirilen RFID’li etiketler sayesinede ürün aynaya yaklaştırıldığında ürünle ilgili bazı bilgiler aynaya yansımakta. Rebecca Minkof mağazalarında ki akıllı aynalarda, müşterilen kıyafetlerin farklı ortamlarda nasıl durduğunu görüp, dilerlerse prova odalarında ki aynalar aracılığı ile ürünün farklı renk ve bedenini kabine getirtebiliyorlar. Hatta beğendikleri ürünü alışveriş listelerine ekleyip daha sonra online olarak satınalabiliyorlar. Bakalım dijital dünya bizleri daha ne kadar şımartmaya devam edecek 🙂
AI Chatbotlar, siteye gelen müşterilerin aradıkları ürün ve hizmeti bulmalarında, müşterinin ürünle ilgili sorularını cevaplamaya kadar bir çok faaliyet gerçekleştirirken, son dönemde bir tık ileri gidip müşterinin ürünü satın almasını da sağlıyor. Örneğin, H&M, Sephora ve Victoria’s Secret markalar, kullandıkları Kik üzerinden müşterilerin sorularını cevaplamaya ve satış yapmaya başladılar. Burger King ve Pizza Hut müşterileri de, Facebook ve Twitter üzerinden sipariş verebilmekteler.
Dijital Pazarlama dünyansının ilerleme hızına ve canlı kanlı dünyamızda ki insanların o Yeni Dünya’ya adaptasyon hızına baktığımda, heyecan ile birlikte tedirginlik hissettiğimi de itiraf etmem gerekiyor. Sanki birgün, üzerimiz de hologram kıyafetler, midemizde hologram yiyecekler, etrafımızda hologram dostlar olacak…robotların bizleri uyuttuğu kabinler içinde hologram hayatlar yaşayacağız. Biraz korkutucu mu oldu ne? 🙂 Yaşadığımız gerçek dünyadan kopmadan, dijital pazarlama ve teknolojinin nimetlerinden faydalanabiliyor olmayı dileyerek, her iki dünyanın değerini bilerek yaşayan tüm insanlara teşekkür ediyorum 🙂
“Yeni Dünya ve Sosyal Medyanın Psikolojisi” yazımı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
