Geleceğin Meslekleri
Çiğdem Güler Çankayaİçinde bulunduğumuz sanayi devriminin (Endistri 4.0) getirisi olan ‘Dijital Dönüşüm’e, şirketlerin neden uyum göstermesi gerektiğini bir önceki yazımda raporlarla anlatmıştım. (Malumunuz belgelerle konuşmak önemli 🙂 ) Şirketler dijitalleşirken, mesleklerin yerinde kalmayacağını söylemek için, moda tabirle Fütürist olmaya gerek yok. Sektörler ve şirketler, devrimin etkisi ile yeniden şekillenirken Geleceğin Meslekleri neler olacak?
Bu arada Twitter ahalisi hep ne der: Büyük resmi görün… 🙂 Büyük resmi görmenize faydalı olacağına inanarak, eğer hala okumadıysanız, bir önceki yazıdan başlamanızı tavsiye ediyorum. Buyurun; https://goo.gl/uwnvf7
Bizler Dördüncü Sanayi Devriminin henüz başlangıcındayız; fakat bu kimseye “ohh acele etmemize gerek yok” dedirtmesin. Çünkü araştırmalara göre; yeni ve gelişmekte olan iş kategorileri ve işlevlerinin, 2020 yılına kadar kendi sektöründe kritik öneme sahip olması bekleniyor. Yapay zeka, robotik, nanoteknoloji, 3D baskı, genetik ve biyoteknoloji gibi daha önce ayrışmış olan alanlar, artık birlikte gelişiyor ve birbirini güçlendiriyorlar. Akıllı sistemler; evler, fabrikalar hatta tüm şehirlerde, tedarik zinciri yönetiminden, iklim değişikliğine kadar çeşitli sorunlarla baş etmeye yardımcı olacağı ve bu teknolojik devrimin, daha geniş bir sosyoekonomik, jeopolitik ve demografik gelişimlere etki edeceği öngürülüyor. Tahminler, bugün ilkokula giren çocukların yüzde 65’nin, henüz mevcut olmayan tamamen yeni iş türlerinde çalışmaya başlayacağını öngörüyor. (İşlerin Geleceği Raporu)
Devam eden Dijital Dönüşüm içerisinde, meslekler yeniden şekillenirken, bu mesleklere aday kişilerde aranacak yetkinlikler de, Word Economic Forum raporlarında şu şekilde yer bulmuş:
Henüz mevcut olmayanları şimdilik bilemesek de bakalım ismi cismi belli Geleceğin Meslekleri nelermiş…
YAPAY ZEKA VE ROBOTİK: Düşünen, süper zeki robotlar ya da bilgisayarları, Bill Gates, Elon Musk, Stephen Hawking gibi isimler tehlike olarak görse de yazılımcılar, bilgisayar mühendisleri ve robot uzmanları en zekisini yapmak için korkusuzca çalışıyorlar. 🙂 Ülkemizde de bazı üniversitelerde Yapay Zeka ve Robotik Laboratuvarlarımız kuruldu. (Ankara Üniversitesi bünyesinde oluşturulan “Samsung Yapay Zeka Laboratuvarı” ve İstanbul Teknik Üniversitesi bünyesinde ki “Yapay Zeka ve Robotik Laboratuvarı” )
Şimdilik sadece 2 üniversite de olsada, inanıyorum ki devletimizin ve büyük teknoloji firmalarımızın katkılarıyla, kısa sürede bu sayı artacaktır. İlkokul ve ortaokullarda (sanırım sadece özel okullarda var) kodlama derslerinin verilmeye başlanmasını da daha fazlasını beklediğim faydalı bir adım olarak görüyorum.
Yapay Zeka konusunda kendinizi geliştirmek istiyorsanız, üniversitelerimizin, Yazılım Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği gibi bölümleri sizi bekliyor. Ayrıca yurt dışında yüksek lisans seviyesinde eğitim veren üniversitelerin varlığı da aklınızın bir kenarında dursun.
Bu arada bizler daha yapay zekayı sindirmeye çalışırken; geçtiğimiz günlerde, Elon Mask, insanların yapay zeka gibi bir beyin yapısına sahip olmasını mümkün kılmak adına; ‘Neuralink’ isimli bir şirket kurdu. İnsanların doğrudan beyinlerindeki yapay sinir ağları ile bilgisayar ve diğer elektronik cihazları yönlendirebilecek bir teknoloji geliştirmek hedefinde. Üstelik bunu 4 yıl içinde yapmış olmayı planlıyor. Nedense birden aklımda, “1.Düşünce Gücü Zihin Muharebesi”, “Yapay Zeka Savaşları” gibi cümleler uçuştu. 🙂
VERİ ANALİSTLERİ VE VERİ BİLİMCİLERİ: Dijital Çağ veriye daha hızlı ulaşmamızı sağlıyor ama bilgiye dönüşmemiş verinin de kimseye faydası yok. İşte tam bu noktada, Veri Analistleri devreye giriyor. Kayıtlı verileri, analiz edip bilgiye çeviriyor ve şirketlere anlamlı raporlar sunuyorlar. Üniversitelerimizin Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Matematik ve İstatistik gibi bölümlerinden mezun olduktan sonr,a Veri Analisti olabilirsiniz ancak Veri Bilimcisi olmak istiyorsanız bu mezunuyetler yetmiyor. İlave olarak üst düzey analitik düşünme özelliğinizin de olması gerekiyor.
BİLGİ GÜVENLİĞİ ANALİSTLERİ: Bilgi güvenliği, elektronik ortamlarda verilerin veya bilgilerin saklanması ve taşınması esnasında bilgilerin bütünlüğü bozulmadan, izinsiz erişimlerden korunması için, güvenli bir bilgi işleme platformu oluşturma çabalarının tümüdür. (Gürol CANBEK ve Şeref SAĞIROĞLU, “Bilgi, Bilgi Güvenliği ve Süreçleri Üzerine Bir İnceleme” başlıklı makalelerinde böyle tanımlamışlar.)
Bahse konu bu çabayı gösteren, ilgili riskleri bertaraf etmek için teknikler saptayan ve geliştiren kişiler de Bilgi Güvenliği Analistleri oluyor. Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Bilişim Sistemleri Mühendisliği, Bilgisyar – Enformatik, Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri, Elektronik Mühendisliği, İşletme Eformatiği, Bilişim Sistemleri, Enformasyon Teknolojileri gibi bölümlerden mezun olmanız bu iş sahası için size kapı açacaktır.
TASARIMCILAR: Geleceğin Meslekleri arasında sadece bilişim sistemleri kapsamında ki meslekler yok tabii ki. Tasarım geçmişte olduğu gibi gelecekte de varlığını sürdürmeye devam edecek ama tabii ki gelişmiş şekli ile. Billgates ne demişti: Dijitalleşebilen herşey dijitalleşecek. Bu sözden yola çıkarak tasarımın da geleceği seviyeleri az çok tahmin edebiliyoruz. Akıllı sistem tasarımcıları, sanal gerçeklik tasarımcıları, arttırılmış gerçeklik tasarımcıları ve hatta garip ama organ tasarımcılarından bile bahsediliyor.
GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ: Genetik Mühendisliği benim için, tıpkı yapay zeka gibi, geleceğe dair hem umut hem de endişe veren alanlardan biri. Belki tümörleri yok eden bağışıklık hücresini bulduklarında, hep birlikte derin bir nefes alacağız. Ama diğer taraftan da genetiği değiştirilmiş canlıların yanına, insan canlısını da eklediklerinde, yaratılan mükemmel ırkın yanında belki bizler ezik tipler olarak kalacağız. 🙂 İşin sonu nereye varırsa varsın gerçek olan şudur ki; gelişen teknoloji ile birlikte, bu alanda gelişmeler de artarak devam edecek.
NANOTEKNOLOJİ: Kafanızda daha net şekillenmesi için önce Nanoteknolojinin kelime anlamına çok özlediğimiz Vikipedia tanımı ile bakalım: Maddenin atomik, moleküler ayrıca supramoleküler seviyede kontrolüdür. Yani diyor ki; maddenin moleküler yapısını değiştirerek başka bir madde elde edebilirsin. Mesela; kömürden elmas elde edebilir veya kemik içine uygulanabilen protezler yapabilirsin. 🙂 Nanoteknolojinin kullanım sahası çok geniş.
Ülkemizde bir çok üniversitemizde, Nanoteknoloji eğitimi verilmekte. (Anadolu Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi). Ayrıca çeşitli üniversitelere ve kurumlara bağlı Nanoteknoloji araştırma kuruluşları da bu alanda önemli gelişimler sağlamaktadır.
Özetle; Bilgisayar, matematik, mimarlık, mühendislik, sağlık hizmetleri, enerji hizmetleri, mali hizmetler alanlarında ki iş grupları Geleceğin Meslekleri kapsamında görülüyor.
Bu arada yapay zekanın gelişimi ile gelecekte maalesef ihtiyaç duyulmayacak meslekler de olacak. Mesela, sigortacılık, emlak komisyonculuğu, kredi analistleri, muhasebeciler, denetçiler, laboratuvar teknisyenleri, çağrı merkezi çalışanları, veri giriş elemanları, fabrika işçileri, çevirmenler, şoförler ve hatta sosyal medya uzmanları gibi meslekler uzun vadede hayati tehlike içinde. 🙂
Geleceğin popüler ya da unutulacak olan mesleklerinden bahsetmişken; günümüzde İK sayfalarında sıkça rastladığımız yeni mesleklere de gözatalım. Özellikle e-ticaret sitelerinin yaygınlaşması ile; dijital iletişim ve dijital pazarlama uzmanlığı, bilişim hukuku uzmanlığı, SEM ve SEO uzmanlığı, UI/UX tasarımcılığı, Adwords hesap yöneticiliği, Google Analiytics yöneticiliği, Facebook reklam yöneticiliği, sosyal medya yöneticiliği, e-ticaret temel bilgisine sahip müşteri hizmetleri personeli, kategori yöneticisi gibi pozisyonlar şirketlerdeki yerlerini çoktan aldılar. E-ticaret sektöründe istihdam her geçen yıl artarak devam ederken, kalifiye eleman konusunda sıkıntı yaşandığı da firmalar tarafından sıkça dile getiriliyor. Yani, “Bu alanlarda personel açığı var.” diyorum ve gerisini size bırakıyorum. 😉
Kariyer planlarınızı Endüstri 4.0 hızında ve vizyonunda yapmanızı diliyor; insan ırkından daha zeki ama duyguları olmayan robotlar tarafından yönetilen bir dünyanın, ürkütücü olduğu gerçeğini unutmadan ‘Dijital Dönüşüm’e hizmet eden tüm bilim insanlarına teşekkür ediyorum.
